Arbeidsconflict oplossen: het complete stappenplan

Een arbeidsconflict oplossen is niet zonder uitdagingen. Arbeidsconflicten ontstaan meestal tussen werkgever en werknemer en hebben heel uiteenlopende redenen. De betrokkenen van het conflict hebben er beiden baat bij dat het arbeidsgeschil zo snel mogelijk wordt verholpen.

Door tijdig in te grijpen bij een arbeidsconflict, voorkom je stress en spanning en bespaart de werkgever ook nog eens een hoop geld. Bij tijdig ingrijpen is de kans ook een stuk groter dat de arbeidsrelatie nog kan worden hersteld. Duurt het conflict langer, dan raakt de samenwerking vaak voorgoed beschadigd en is uit elkaar gaan soms de enige optie die overblijft.

Op deze pagina lees je meer over de gevolgen van een arbeidsconflict en ontvang je een stappenplan waar je meteen mee aan de slag kunt.

Welke arbeidsconflicten zijn er?

Waar mensen samenwerken, vinden soms conflicten plaats. Meestal zijn die eenvoudig op te lossen - een goed gesprek is vaak al genoeg. Maar soms blijven conflicten sluimeren en hebben ze een negatieve invloed op de werksfeer, de productiviteit en je welzijn.

We onderscheiden verschillende soorten arbeidsconflicten. Allereerst is er een duidelijk onderscheid tussen conflicten tussen collega’s en conflicten tussen werknemer en werkgever of leidinggevende. Vooral het laatstgenoemde conflict is ingewikkeld, omdat de dynamiek tussen werknemer en werkgever vaak anders is dan die tussen collega’s.

Een arbeidsconflict kan uiteenlopende oorzaken hebben, waaronder:

• Onenigheid over de arbeidsvoorwaarden
• Disfunctioneren van een werknemer
• Verzuim, ziekte en arbeidsongeschiktheid
• Intimidatie, discriminatie of pestgedrag
• Wijzigingen in het dagelijkse werk
• Botsende communicatiestijl

Wat zijn de gevolgen van een arbeidsconflict?

Een arbeidsconflict leidt op alle fronten tot schade. Het gaat ten koste van de productiviteit en het werkgeluk van de werknemer en het vergroot de kans op ziekteverzuim. De kosten van een arbeidsconflict zijn zowel indirect als direct. Uit onderzoek blijkt dat de gemiddelde kosten van een arbeidsconflict uitkomen op zo’n 25.000 euro. Die kosten komen vooral voort uit verzuim. Een verzuimende werknemer kost de werkgever al gauw zo’n 225 euro per dag.

1. Directe kosten

Een conflict op de werkvloer leidt vaak tot een afname in productiviteit. Dit heeft vaak te maken met problemen in concentratie en motivatie, maar ook met verzuim, ziekte en eventuele behandel- en interventiekosten. De kosten hiervan komen op het bordje van de werkgever terecht. Op de lange termijn kan dit flink in de papieren lopen. Ook omdat een arbeidsconflict vaak weerslag heeft op heel het team en niet enkel op de betrokkenen.

2. Gevolgkosten

Naast directe kosten kent een arbeidsconflict ook de nodige gevolgkosten. Zo moet er voor een verzuimende of ontslagen werknemer vervanging worden gezocht. De inwerktijd en werving die hiervoor nodig is, kost de werkgever veel geld. Naarmate een conflict langer aanhoudt raken er vaak meerdere personen binnen de organisatie bij betrokken. Dit kan invloed hebben op de productiviteit en motivatie van andere teamleden of op de hele afdeling. Ook kan het vertrouwen in collega’s of de leidinggevende schade oplopen, met alle gevolgen van dien.

3. Emotionele kosten

Er zijn ook kosten die niet in geld zijn uit te drukken. Dit zijn de emotionele kosten van een arbeidsconflict. Conflicten op de werkvloer leiden niet zelden tot burn-out en depressie. De impact hiervan beperkt zich niet tot de werkvloer zelf, maar werkt ook door in het privéleven van de betrokkenen. Dit kan leiden tot een verslechtering van de privésituatie en dat heeft weer zijn weerslag op het werk. Je komt zo in een vicieuze cirkel terecht waar je niet zomaar uit kunt losbreken.

4. Juridische kosten

In ernstige gevallen kan een arbeidsconflict leiden tot een gang naar UWV of de kantonrechter. In zo’n geval komen er ook nog juridische kosten om de hoek kijken. Die kosten zijn uit te drukken in tijd, maar ook in geld en energie. Het is dus raadzaam om er alles aan te doen het arbeidsconflict op te lossen voordat er juridische stappen nodig zijn.

Arbeidsconflict oplossen in 4 stappen

Je weet nu dat de gevolgen van een arbeidsconflict op verschillende fronten doorwerken. De kosten zijn hoog en die kosten zijn zowel in geld als in emotionele schade uit te drukken. Dit maakt het belangrijk om een arbeidsconflict of de dreiging daarvan zo snel mogelijk de kop in te drukken.

Het oplossen van een arbeidsconflict is complex. Toch leert de ervaring dat de betrokken partijen niets liever dan een oplossing willen. Er zijn diverse middelen die je kunt inzetten om samen tot een passende oplossing te komen. Hieronder vind je een stappenplan van hoe je dit het beste kunt aanpakken.

1. Bepaal de oorzaak van het arbeidsconflict

Om een oplossing te vinden voor het arbeidsconflict, heb je eerst een beeld nodig van de oorzaak. De eerste stap is dan ook om te ontdekken waar het probleem precies zit. Soms is dat probleem duidelijk herleidbaar, maar dat is niet altijd het geval. De meest voorkomende oorzaken van een arbeidsconflict zijn:

• Een gebrekkige communicatie, waardoor er (wederzijds) onbegrip ontstaat
• Onenigheid over een (afgewezen) loonsverhoging, promotie of andere arbeidsvoorwaarde;
• Stress en overspanning in combinatie met een te hoge werkdruk;
• Onvoldoende waardering voor het harde werk dat de werknemer levert;
• Te weinig kans op zelfstandigheid, verantwoordelijkheid en eigen input;
• Verschillende persoonlijkheden die botsen wegens onderling onbegrip;
• De dreiging van ontslag of de beslissing om de werknemer te ontslaan;
• Ongewenst gedrag, zoals discriminatie, pesten of agressie.

Bij een arbeidsconflict denk je wellicht aan een knallende ruzie tussen twee partijen - bijvoorbeeld de werknemer en de werkgever - maar arbeidsconflicten uiten zich vaak sluimerend. Er is sprake van (langdurige) onderlinge spanning, maar het is lang niet altijd zo dat dit openlijk tot uiting komt. Een arbeidsconflict kan dus vele vormen aannemen. Sommige vormen zijn heel zichtbaar, andere juist onzichtbaar. Naarmate een arbeidsgeschil langer voortduurt, worden de symptomen wel zichtbaarder en wordt de kans steeds kleiner dat er een oplossing in zicht komt. Het is dus belangrijk om tijdig maatregelen te nemen.

2. Ga met elkaar in gesprek

Nu je weet wat de oorzaak van het arbeidsconflict is, is het tijd om met elkaar in gesprek te gaan. Het doel van dit gesprek is niet om je gelijk te halen of de ander de maat te nemen, maar juist om elkaar beter te leren begrijpen. Het is van belang dat je een open en onbevooroordeeld gesprek voert en de tijd neemt om naar de ander te luisteren en hem of haar te proberen te begrijpen.

Wanneer beide betrokken partijen de kans krijgen om eerlijk te vertellen wat ze in hun beleving hebben ervaren, en wat dit met ze heeft gedaan, komen ze nader tot elkaar. Dat is confronterend en ook heel spannend, maar het is een belangrijke stap op weg naar een oplossing. Dit vergt lef en kwetsbaarheid, maar het levert altijd meer op dan het kost.

De ervaring leert dat een goed gesprek een grote stap voorwaarts is. Tijdens dit gesprek kun je je hart luchten en zonder oordeel laten weten wat je voelt en welke impact het conflict heeft op je werk en eventueel ook op je persoonlijke leven. Dit leidt tot wederzijds begrip en tot empathie.

3. Denk samen na over een diplomatieke oplossing

Om een arbeidsconflict op te lossen, zijn er vanuit beide betrokkenen concessies nodig. Je kunt het vaak niet volledig eens worden, maar je kunt wel water bij de wijn doen. Denk daarom samen na over de beste manier om het conflict te beslechten. Door je coulant op te stellen, laat je zien dat je openstaat voor een oplossing. Hierdoor vergroot ook de bereidwilligheid van de ander om aan een oplossing te werken.

4. Vraag de hulp van een arbeidsmediator

Er zijn momenten dat je er samen niet meer uitkomt. Dit is vooral het geval wanneer het arbeidsconflict al langdurig voortsleept. De band lijkt in zo’n geval onherstelbaar beschadigd. Toch is dit lang niet altijd het geval. Herken je dit gevoel? En heb je het idee dat jullie in een patstelling zijn terechtgekomen? Dan kan een onafhankelijke adviseur ondersteuning bieden om het arbeidsconflict alsnog op te lossen.

Zo’n onafhankelijk adviseur wordt ook wel een arbeidsmediator genoemd. De arbeidsmediator fungeert als een onafhankelijke derde partij die samen met jullie werkt aan een passende oplossing. De arbeidsmediator is altijd onpartijdig en handelt in jullie beider belang. Twee gezamenlijke gesprekken met een arbeidsmediator zijn vaak al genoeg om het conflict op te lossen en af te sluiten.

Soms leidt die oplossing ertoe dat de samenwerking herstelt, maar soms is er geen andere oplossing dan dat jullie beiden je eigen weg gaan. In dat laatste geval helpt de arbeidsmediator om jullie middels een exit mediation te begeleiden tot een beëindiging van de arbeidsrelatie met wederzijds goedvinden. Er wordt in zo’n geval een vaststellingsovereenkomst opgesteld. Hierdoor voorkom je een gang naar de kantonrechter of UWV en behoudt de werknemer zijn of haar recht op een WW-uitkering.

Belangrijk: het inschakelen van een arbeidsmediator is niet alleen nuttig wanneer je er samen niet meer uitkomt. Het is ook heel nuttig om al in een eerder stadium om arbeidsmediation te vragen. Juist door preventief in te grijpen met de hulp van een onafhankelijke professional, voorkom je dat de eerste gesprekken leiden tot nog meer verharding en dat het arbeidsconflict uit de hand loopt.

Hulp nodig? Vraag Dé Arbeidsmediators om advies

Wil je een arbeidsconflict oplossen op de werkvloer? Of ben je bang dat onderlinge spanningen uiteindelijk leiden tot een dergelijk conflict? Trek dan tijdig aan de bel en vraag Dé Arbeidsmediators om onafhankelijk advies. We denken graag met je mee over een passende oplossing.

Wij bieden landelijke dekking en werken uitsluitend met ervaren MfN-registermediators. Je weet daardoor zeker dat je met kundige en goed geschoolde professionals samenwerkt. Benieuwd naar de mogelijkheden? Neem via onderstaande button contact met ons op of vraag direct een offerte aan.